Một đêm thức trắng vì bóng đá trong mùa Euro hay World cup là chuyện bình thường nhưng mất ngủ vì âm nhạc thì … có lẽ hơi lạ. Thế mà vào đêm 09/01/2010 vừa qua, Ban hợp xướng Pio X đã làm cho các khán thính giả có mặt tại Nhà thờ Đaminh Mai Khôi 44 Tú Xương, Q.3 phải nín thở, chăm chú lắng nghe và nhiệt liệt tán thưởng bằng những tràng pháo tay không dứt, thậm chí đêm về còn trằn trọc không ngủ được. Sao lại có chuyện như thế? Có thể do nhiều yếu tố, nhưng yếu tố quan trọng nhất có lẽ là phong cách hát rất là truyền thống, nghiêm túc và lột tả được những phẩm chất âm nhạc mà tác giả muốn gởi gắm cho khán thính giả của mình. Đó là phong cách hát trong nhà thờ, hát phụng vụ nhưng vẫn mang đậm nét trang trọng, thanh thoát và điêu luyện, kỹ thuật. Một điều đáng nói nữa: đây là lần đầu tiên có một Ban hợp xướng dám hát theo kiểu “hỗn hợp” một loại nhạc cao cấp và có tiếng là khó xử lý về mặt kỹ thuật như nhạc Bach. Hát theo kiểu hỗn hợp là sắp xếp các ca viên không đứng theo từng bè mà đứng xen kẽ sao cho vừa đẹp về phương diện đội hình, vừa hay về phương diện âm thanh, khiến cho người nghe cảm thấy tiếng hát các ca viên rất đều giọng và quyện vào với nhau, dù vẫn rõ ràng, tách bạch từng bè. Phải rất vững vàng, rất bản lĩnh và chắc chắn mới dám mạo hiểm sắp xếp đội hình như thế. Nhưng cũng nhờ cách hát “hỗn hợp”đó nên khán thính giả dù thưởng thức một chương trình gồm 10 bài vừa cantata, vừa choral, vừa concerto, lúc thì cả Dàn nhạc và Ban hợp xướng Pio X, lúc chì có Dàn nhạc, lúc chỉ có một nhóm 6 người hát A capella vẫn không chán mà còn cảm thấy tiêng tiếc khi chương trình kết thúc.
Ca Trưởng Tiến Linh đã rất dày công tập dượt và dàn dựng cho Dàn nhạc và Ban hợp xướng trong gần một năm trời ròng rã mới đạt được kết quả đó, dù gặp nhiều thái độ hoài nghi và lo lắng của chính các ca viên.
Khởi đầu chương trình bằng một bài hòa tấu chào mừng cử tọa của Dàn nhạc để “lấy đà”, tiếp đến Ban hợp xướng và Dàn nhạc đã dẫn dắt cử tọa vào miền đồng cỏ xanh tươi với đàn chiên và vị Mục Tử nhân lành bằng những giai điệu du dương, êm đềm trong đoạn 3 Cantata 208 (BWV 208, 1713). Sau đó, cử tọa lại cảm thấy phấn khởi, hân hoan khi cùng với Dàn nhạc và Ban hợp xướng ca ngợi Chúa bằng những cung điệu hoành tráng, mạnh mẽ của trích đoạn 1 và 5 của Cantata 137 (BWV 137, 1724). Để thay đổi bầu khí, nhóm hát A capella 6 người của Ban hợp xướng đã đưa cử tọa vào bầu khí trang nghiêm, thánh thiện của buổi chiều tiệc ly thứ năm Tuần Thánh với bài “Xác thân làm bánh” (Ave Sanctum Viaticum). Tiếp đến, cả cử tọa cảm thấy mình như được cùng với ca đoàn các thiên thần ca ngợi Chúa khi Dàn nhạc và Ban hợp xướng cất lên bài Gloria bằng tiếng Latinh với những cung nhạc khi thì hùng tráng, mạnh mẽ, khi thì êm đềm, nhẹ nhàng qua kinh “Vinh danh” trích trong Bộ lễ cung Si thứ (BWV 232, 1724). Rồi, tiếp đến là một bài rất quen thuộc (vì mọi người đều nghe phát trên tivi trong nhiều chương trình) xen kẽ giữa nhạc dẫn và hát choral là bài “Giê-su, nguồn hoan lạc của tôi”, trích trong Cantata 147, đoạn kết phần I và II (BWV 147, 1723).
Sau giờ giải lao, cử tọa được nghe liên tiếp 3 đoạn: 1, 2 và 8 trong Cantata 142 gồm phần hòa tấu concerto của Dàn nhạc, phần fuga (tẩu pháp) với chủ đề: “Này một Hài nhi đã ra đời” và phần choral của Ban hợp xướng có xen kẽ Dàn nhạc rất hoành tráng, hung hồn với phần Al-lê-lu-ia. Cũng giống như trước, nhóm A capella 6 người của Ban hợp xướng ‘giải nhiệt’ khán thính giả bằng bài choral “Lạy Chúa con yêu mến tôn thờ”(Lời Việt do Cha Nguyễn Hữu Phú, Cssr). Bài này trước 1975 được mọi người biết đến với tựa đề: “Niềm tin”, lời Việt của Y Bất Hối Hoàng Hương. Để kết thúc chương trình đêm nhạc J.S.Bach, Ban hợp xướng và Dàn nhạc Pio X lại mời gọi mọi người trở về với bầu khí Noel qua tác phẩm “Tình Chúa thương ta” rất lộng lẫy, trích đoạn kết của Oratorio Christmas (BWV 248, 1734).
Nói đến thành công của “Đêm nhạc J.S.Bach”, thiết tưởng không thể không nhắc đến một nhân vật làm cho chương trình thêm sôi động hoặc thư giãn hơn sau những cao trào của mỗi bài cantata, đó là MC: Linh mục Tiến Lộc, Dòng Chúa Cứu Thế. Với vẻ bề ngoài vui tươi, hoạt bát và phúc hậu của một ông già Noel, cộng với phong cách hùng biện duyên dáng và pha chút hài hước của mình, cha Tiến Lộc đã giới thiệu cho khán thính giả lịch sử và thể loại của từng tác phẩm, đồng thời dẫn dắt họ vào chiều sâu và vẻ lộng lẫy của âm nhạc Bach. Khoảng giữa giờ giải lao, cha còn làm cho họ ồ lên thích thú khi bán đấu giá bức tranh vẽ chân dung Đại nhạc sĩ Bach để ủng hộ cho quỹ của Ban Hợp Xướng. Người mua được bức tranh là một bác sĩ tên Thành, đang trong giờ công tác ở một bệnh viện gần đó nhưng vì mê nhạc Bach nên vẫn mặc nguyên bộ áo đồng phục bác sĩ lén đi qua nhà thờ nghe nhạc. Bản thân Bác sĩ Thành cũng là một ca viên nên sau khi mua được bức tranh, anh mới có nghĩa cử tặng bức tranh đó cho Ca trưởng Tố Ngọc của mình.
Sau những lời cám ơn cộng đoàn, tri ân quý vị ân nhân và ban phúc lành của Cha Linh hướng An-rê Đỗ Xuân Quế, cộng đoàn còn được nghe Ban hợp xướng Pio X cất lên bài “Cảm tạ Chúa” như bắt chước câu châm ngôn của Đại nhạc sĩ Bach: “Soli Deo Gloria” (Vinh quang chỉ dành cho Chúa) để chia tay, đồng thời bắt đầu một đêm không ngủ vì phấn khích, vì hồi tưởng lại những phút giây được thưởng thức bữa tiệc âm nhạc “bác học” nhưng cũng rất gần gũi và thân quen của đại nhạc sĩ thiên tài người Đức: Johann Sebastian Bach.
Quốc Việt