Tuổi trẻ Việt-Nam và nỗi sợ hãi của cha anh


Trong các ngày từ 07 đến 10-9-2017 vừa qua, tại tiểu-bang New-South-Wales, Úc-châu đã có một Đại-hội dành cho giới trẻ Việt-Nam, với chủ-đề Việt Nam con đường nhân bản. Đây là nỗ-lực của Phong Trào Giới Trẻ Thế Giới vì Nhân Quyền do cô luật-sư Trần Kiều Ngọc sáng-lập cùng với hàng trăm thiện-nguyện-viên tiếp sức để thực-hiện trong bốn ngày. Ngoài các tham-dự-viên tại các tiểu-bang ở Úc-châu ra thì còn có một số đến từ Hoa-kỳ, Pháp, Tân-tây-lan, Gia-nã-đại, Phi-luật-tân…và đặc-biệt là Việt-Nam.
Trong một đề-tài nói về Tự do ngôn luận và vượt sợ hãi do hai người trẻ phụ-trách là cô Nancy Nguyễn Vy Hạnh đến từ Hoa-kỳ và cô Vũ Ngọc Hân đã gây xúc-động mạnh cho người nghe.
Nancy Nguyễn Vy Hạnh lớn lên ở Hoa-kỳ mà sao tiếng Việt giỏi thế. Có thể nói còn giỏi hơn rất nhiều các “diễn giả” Việt-Nam hiện nay cả trong lẫn ngoài nước. Điều mà nhiều người nghe tâm-đắc vô cùng là khi cô yêu cầu tất cả mọi người đang có mặt xin cùng đứng lên, rồi mỗi người tự dùng một tay mình đặt lên cổ tay kia để tìm xem có thấy nhịp đập của mạch máu mình hay không. Sau đó cô giải-thích với đại ý rằng cô tin trong mạch máu đang chảy nơi cơ-thể của cô là có dòng máu của cha mẹ mình được chuyển thông từ dòng máu của ông bà…Và trên hết, có cả dòng máu của các bậc tổ-tiên nhiều đời vẫn còn lưu-truyền…Nơi mọi người Việt-Nam cũng đều thế. Cuối cùng, Nancy Nguyễn Vy Hạnh khẳng-khái kết-luận rằng vậy thì không ai có thể nói là mình không có chút trách-nhiệm hay liên-hệ gì đến đất nước, đến quê-hương Việt-Nam hiện nay…
Vũ Ngọc Hân là một người trẻ ở Việt-Nam, hoạt-động trong phong-trào công-nhân. Cô chia sẻ là vì hoàn-cảnh gia-đình khó-khăn nên phải đi làm từ năm 15 tuổi. Lúc đầu thấy công-nhân đình-công hay tranh-đấu thì cô cũng dửng-dưng. Lâu dần, cô bắt đầu thắc-mắc trước các sự việc diễn ra và tự nhận-định để nhận ra sự phi-lý và bất-công của chính-quyền trong chính-sách đàn-áp công-nhân lao-động và cô nhập cuộc. Có một lần, sau khi tham-gia đi biểu-tình thì cô bị công-an bắt đem về thẩm-vấn rồi tha về; nhưng khi ra khỏi đồn công-an, cô bị một đám côn-đồ giả dạng kiểu cộng-sản đặt ra gọi là “quần chúng tự phát”, vây đánh. Ngày hôm sau, người anh cô gọi điện-thoại trách mắng đại-ý là cô không thể sống bình-thường như nhiều người…lo học-hành, làm việc, lấy chồng, sinh con hay sao? Bởi vì nếu một khi gặp những gian-nan, khốn-khó như vậy thì không chỉ riêng mình cô đau và khổ mà gia-đình cũng chung nỗi xót-xa…Và cô cho biết đã trả lời người anh rằng…Tuổi trẻ của em không nhiều, anh để cho em tự-do sống những tháng năm tuổi trẻ của mình được không…
Cả hội-trường xúc-động vì hai người trẻ này. Có nhiều người đã khóc.
Thế là từ sau giờ nghe về chủ-đề “…vượt sợ hãi”, người viết cứ liên-tục bị cách suy nghĩ rất độc-đáo của hai người trẻ này ám-ảnh mà thành bài viết hôm nay.

Dòng máu nào đang chảy trong tôi
Thường thì mỗi dân-tộc đều có một truyền-thuyết về nguồn gốc phát-sinh. Chẳng hạn như người Nhật xưng mình là con cháu của Thái-dương thần-nữ nên mới lấy tên nước là Nhật-bản, tức là gốc từ mặt trời và họ mang niềm tự-hào đó trong tâm-thức để vươn lên. Dân-tộc Việt-Nam gần năm ngàn năm nay vẫn mang niềm tự-hào về lai-lịch mình là giống Rồng Tiên, được sinh ra từ một bọc trăm trứng. Vì vậy mới có cách gọi nhau đặc-biệt là đồng-bào, nghĩa là cùng một bọc. Song nỗi buồn to lớn của Mẹ Việt-Nam hôm nay là không phải chỉ có những người trẻ, mà ngay lớp trung-niên lẫn cao-niên từ trong nước ra hải-ngoại, mấy ai còn nhớ huyền-sử này. Mấy ai còn tha-thiết với ý nghĩa về nguồn cội con Lạc cháu Hồng. Cho dù chỉ là truyền-thuyết, là huyền-thoại, song lại là một huyền-thoại đã làm nên nguồn cội thiêng-liêng cho bao thế-hệ nương theo mà thắt chặt nhau lại thành một khối dân bất-khuất trong tinh-thần chống ngoại-xâm. Lại cũng nhờ vào tinh-thần đó mà cả khi trải qua bao giai-đọan bị đô-hộ rồi cũng quật-khởi được để phục-hoạt giống dòng chính vì đã tin vào một chân-lý bất-biến rằng chúng ta đang cùng chung dòng máu chảy trong huyết-quản. Đó là dòng máu Hồng Lạc.
Cô gái trẻ Nancy Nguyễn Vy Hạnh cũng vì tin mình đang cùng mang chung dòng máu với dân-tộc mình qua dòng máu của cha mẹ, ông bà nối kết nên mới có được những ưu-tư đầy tâm-huyết cũng như tự gắn bó với miền đất quê-hương Việt-Nam đầy bất-trắc hiện nay.

Sống những năm tháng tuổi trẻ
Nhìn lại quá-khứ còn ghi trên những trang sử thì tuổi trẻ Việt-Nam cũng đã làm nên nhiều trang sử có bi-tráng, có hào-hùng. ..Từ những tấm gương của hai vị nữ-trung hào-kiệt Trưng Trắc, Trưng Nhị vào năm 40 sau Công-nguyên; 200 năm sau với Triệu Thị Trinh phất ngọn cờ vàng vào tuổi 23. Rồi cứ thế, những tuổi trẻ mang dòng máu Hồng Lạc từng thời tiếp nối dòng máu nóng để viết lên dòng lịch-sử vẻ-vang cho dân-tộc.
- Vào năm 1385, người trẻ Trần Quốc Toản vì mới 16 tuổi nên không được vua nhà Trần cho nghe việc nước giữa lúc Tổ-quốc lâm nguy vì giặc Nguyên, đã quyết-tâm lập đạo quân trẻ , phất cao lá cờ phá cường địch báo hoàng-ân.
- Người anh-hùng Lê Lai đã vì đại-cuộc, hy-sinh giúp Lê Lợi bình-định giặc Minh sau mười năm kháng-chiến.
- Người anh-hùng áo vải Nguyễn Huệ nổi lên cũng mới ở vào độ tuổi 19. Sau 18 năm đánh Nam dẹp Bắc, đuổi hết quân Thanh ra khỏi bờ cõi, lên ngôi hoàng-đế, để lại trên trang sử đấu-tranh của dân-tộc một tên tuổi người trai đất Việt Nguyễn Quang Trung.
Dòng máu bất-khuất này cứ thế mà chuyển tiếp qua từng thế-hệ trẻ Việt-Nam…cho đến khi đất nước nổi phong-ba vì thực-dân Pháp thì lại có biết bao người trẻ thuộc thế-hệ Phạm Hồng Thái, Nguyễn Thái Học đã lấy máu mình viết lên trang sử chống ngoại xâm. Nhiều người than rằng tuổi trẻ Việt-Nam hôm nay cũng nhiêu-khê như xã-hội Việt-Nam. Như hoàn-cảnh phức tạp của đất nước Việt-Nam. Nếu xã-hội muôn mặt thì tuổi trẻ cũng muôn mầu, muôn vẻ. Nói chung, người trẻ nào cũng mang trong mình một sức sống mạnh-mẽ, song điều quan-trọng là mỗi người trẻ chọn cách dùng sức sống ấy như thế nào mà thôi.
Cô Vũ Ngọc Hân đã chọn sống những năm tháng tuỏi trẻ của mình bằng đường hướng đấu-tranh cho quyền-lợi của những người công-nhân, lên tiếng giúp những người công-nhân không có tiếng nói để đòi hỏi giúp họ quyền làm người, quyền phải được đối-xử theo nhân-bản và có nhân-quyền. Những người trẻ có mặt trong mấy ngày Đại-hội này cũng đã là một thái-độ chọn lựa sống theo nhiệt-tình tuổi trẻ của mình.

Những người Việt-Nam nham-nhở
Mới đây thôi, khi đi xin chữ ký tại Văn-phòng một Hội cao-niên, tôi mới nhận ra trong đám anh em cùng chung dòng máu Hồng Lạc với mình sao lại có lắm những kẻ nham-nhở như vậy. Vì đây là hội tương-tế, nghĩa là những ai ghi tên nhập hội thì ngoài việc đóng niên-liễm ra, mỗi khi có hội-viên nào qua đời thì những hội-viên còn lại sẽ góp mỗi người mười Úc-kim…Đại-để kiểu như tiền tích-luỹ cho ngày chung cuộc của mình. Vì muốn nhân vào những ngày hội-viên đến đóng tiền tương-tế, có nhiều người tới lui tấp-nập nên Ban-điều-hành ở đây cho kê chiếc bàn ngay lối ra vào để mời từng người cho xin một chữ ký trên thỉnh-nguyện-thư về vấn-đề môi-trường bên Việt-Nam. Và từ đây đã học được nhiều mặt về cài điều “cùng chung một dòng máu Tiên Rồng” với muôn mặt đã biến-dạng đến độ khó nhìn ra.
Có người chưa kịp mời thì đã đến hỏi trước là việc gì vậy và vui-vẻ cầm bút ký, kèm theo câu nói mát ruột “những việc như thế này không ủng-hộ thì còn nói làm gì…”. Có người sau khi giải-thích xong thì ký ngay với câu xã-giao đẹp “Chúc thành-công”. Có người nghe xong thì hỏi một lô câu hỏi rồi lắc đầu bỏ đi với lời giải-thích không ký được vì sợ lỡ có chuyện gì…Cái chữ “lỡ” lo xa này không biện-minh cho được điều gì ngoài sự tự tố-giác tính vị-kỷ. Có người thì vừa bước vào cổng, thấy chiếc bàn có thỉnh-nguyện-thư đã vội né tránh, chọn lối đi vòng xa-xa đi vào văn-phòng. Có điều như vậy vẫn còn đỡ hơn có vài ba trường-hợp không thể hiểu nổi, mà chỉ có thể giải-thích theo lòng dạ ích-kỷ và cầu-an của người mình. Rồi vì ích-kỷ quá, cầu an quá mà thành nham-nhở. Song đã có vài ba thái-độ rất quá đáng mà xét kỹ lại thấy có thể là tiêu-biểu cho một số thành-phần không nhỏ giữa chúng ta.
1. Một ông đi ngang qua bàn ký tên, nghe người đứng xin chữ ký giải-thích với người khác xong thì phán ngay một câu “làm trò ruồi bu” và nhún vai rất hách-dịch, bỏ đi…Đây là điển-hình của những người sau khi được cứu vớt bằng danh nghĩa “thuyền-nhân tỵ-nạn cộng-sản” xong thì chỉ lo cày cuốc ở nơi chốn mới đến. Sau khi ổn-định được cuộc sống rồi thì thấy quá ấm-êm, không cần phải nghĩ-ngợi gì nữa cho thêm phiền. Bởi vậy cũng không muốn ai phiền đến mình, nhưng khi nhìn người khác làm việc chung, tham-gia các việc công-ích thì lại thấy khó chịu nên phải tìm cách chê-bai hay chỉ-trích hoặc ngồi rung đùi chửi đổng cho vui tuổi già rồi chờ chết. Họ ăn nói và khen chê vô-tổ-chức, vô-thưởng-phạt. Không khi nào góp tay làm bất cứ việc chung nào, nhưng việc nào cũng xía vào phê-phán, cho ra vẻ mình còn cái đầu có óc trong đó. Và bây giờ lo hưởng cho hết ý nghĩa của thành-ngữ “tha-phương cầu thực” là xong.
2. Một bà mặt hoa da phấn tung-tăng đi ngang, vừa nghe mời ký tên xong thì xua tay với câu nói “…Việt-Nam hả, cai đi”. Đúng là “dân chơi thứ thiệt”. Căn-cứ vào câu nói, người viết muốn bầu bà làm đại-diện cho thành-phần “năm cha ba mẹ”, có truyền-thống nào đâu mà giữ. Đồng thời, văn-hoá chắc cũng không có gì. Vì vậy khi may mắn lọt được ra nước ngoài rồi thì bị choá mắt ngay với cơm no, áo đẹp nên từng ngày chỉ lo chạy theo và bắt chước thiên-hạ, bỏ rơi quá-khứ và từng bước tự-mãn đi xa khỏi nguồn cội.
3. Lại có một ông ra vẻ học-hành, cầm tờ thư bằng Anh-ngữ lên làm như đọc kỹ lắm rồi trả lại và bỏ đi sau một câu kết-luận rất “hiểu biết” là…”Úc thì ăn thua gì đến chuyện ở Việt-Nam mà giúp…” Thế là đến lúc phải thưa với ông rằng vậy ai đã cho ông đến đứng ở đây nếu không là nước Úc.
Thật tủi cho Nancy Nguyễn Vy Hạnh và Vũ Ngọc Hân cùng những người trẻ Việt-Nam hôm nay khi đứng chung trong hàng ngũ con cháu của các bậc ông bà, cha anh như thế. Và cũng phải chăng từ những sự nham-nhở như trên mà đã sản-sinh ra muôn vàn nỗi sợ đè nặng trên vai lớp trẻ để họ trở thành vô-cảm và vô trách-nhiệm.

Những nỗi sợ của cha anh
Nói chung, thường thì cha mẹ nào chẳng lo cho con cái và chẳng muốn con mình được bình-an và tốt đẹp. Nhất là trong hoàn-cảnh chung của đất nước Việt-Nam, đa số các bậc cha anh đều không muốn con em mình bị rầy-rà về chuyện nước non, chuyện tranh-đấu, chuyện lên tiếng lương-tâm trước bạo-quyền. Thành vậy mà có những người trẻ Việt-Nam hôm nay chưa bao giờ có dịp dùng những chữ như nhân-quyền, độc-lập, tự-do, bình-đẳng, để rồi đến một ngày nào đó người trẻ Việt-Nam sẽ không hiểu luôn cả ý nghĩa của những chữ này.
Các bậc cha anh của họ sợ những gì?
  • Sợ con em bị liệt vào thành-phần phản-động cho nên từng câu nói, từng việc
làm của các người trẻ trong gia-đình đều bị để ý và bị bao vây còn hơn công-an khu vực.
  • Sợ con em mình bị thành đối-tượng của chính-quyền trong các vụ theo dõi,
bắt bớ và tù đầy nên chỉ cần thấy con em mình không tham-gia bất cứ việc gì liên-can đến đấu-tranh, cho dù là đấu tranh với cái ác, cái bất-công thì các bậc cha anh cũng hớn-hở, tự-mãn về nhà nhiều phúc-đức, có được con ngoan.
  • Sợ con em mình mất việc làm, mất cuộc sống ổn-định cơm áo, nhà cửa đất
đai, tài sản…
  • Và sợ tất cả những gì dính-dáng đến nhà nước, đến chính-quyền. Và ở hải-
ngoại thì là các bậc cha anh cũng sợ con em mình gia-nhập các hội-đoàn, đoàn-thể hay sinh-hoạt đấu-tranh mà lơ-là với việc kiếm thêm cho đầy túi tiền bạc.
Có điều, tuổi trẻ nào sinh ra cũng mang tính thiện, cũng có tính năng-động
và muốn được tự-do đi tới trong một hướng nhìn của họ. Họ không thể ngồi yên hay lăng-xăng như những con lật-đật theo ý cha anh suốt ngày này tháng khác. Cho nên, thay vì được cha mẹ để họ chọn lựa, hay hướng-dẫn và tiếp-sức cho họ tìm một lý-tưởng để thực-hiện ước mơ chính đáng của đời người mà nếu không có thì họ lại nhập cuộc trong các sinh-hoạt khác. Họ đua xe, họ đánh lộn hay tìm đến các khu có nhiều người trẻ quần-tụ để vui chơi nhảy nhót hoặc xa hơn nữa là các sinh-hoạt thiếu lành-mạnh, thiếu lương-thịện và đi đến các việc phi-pháp là chuyện thường.
Chung cuộc, người lớn cầu-an và sợ-hãi thì ngưởi trẻ mất hướng và nếu không lao vào đời như những con ngựa không cương thì cũng lại là những kẻ mà như ông bà vẫn gọi, chỉ là giá áo túi cơm.
Điều này có đáng sợ hay không?