Tôi đã đi xa nhà ở California kể từ cuối tháng Ba đến nay là trên 9 tuần lễ, và đã sinh hoạt tại nhiều thành phố tại các tiểu bang Texas, Louisiana, Maryland, Virginia và thành phố thủ đô Washington DC. Cũng như mọi năm, khi đến bất cứ thành phố nào, thì tôi cũng đều được bà con và bằng hữu cho trú ngụ tại nhà cuả họ, trong tình yêu thương thân tình nồng ấm, chứ ít khi tôi phải đến cư ngụ tại một khách sạn nào. Chuyện cư ngụ như vậy, tôi gọi là "vãng gia" (homevisit), tức là đến thăm viếng bà con tại gia đình cuả mỗi người. Và điều này đã đem lại cho tôi nhiều niềm vui thú thật là cảm động, sảng khoái và bất ngờ, mà tôi xin tường thuật chi tiết cùng quý bạn đọc trong bài viết có nhan đề là "Niềm vui vãng gia" này.
Trước hết là chuyện cư ngụ tại nhà cuả các bạn đồng nghiệp luật gia, tôi đã đến ở với các bạn Luật sự Thiện Ý Nguyễn Văn Thắng ở Houston, Luật sư Nguyễn Xuân Phước ở Dallas Texas, và Thẩm phán Nguyễn Văn Thành ở Fairfax Virginia. Tại cả ba gia đình này, tôi đều được gia chủ tiếp đãi thật ân cần, chu đáo, mặc dầu họ đều rất bận rộn, vì cả ba đều còn phải đi làm, mà có người như Thẩm phán Thành, thì lại đang còn phải làm đến 2 job nữa cơ. Dĩ nhiên, ngoài chuyện trao đổi tin tức và thăm hỏi thường tình, chúng tôi còn nói chuyện luật pháp chuyên môn với nhau nữa, với nhiều vui buồn và vinh nhục trong nghề mà mỗi người đã trải qua.
Trong mấy bài trước đây, tôi đã viết qua về Luật sư Thắng và Phước ở Texas rồi, nay tôi xin viết về Thẩm phán Thành ở Virginia. Ông này còn trẻ, chưa đến 70 tuổi, mà cũng lại trùng tên trùng họ với vị Thẩm phán Quân pháp kỳ cựu mà nay đã ở vào cái tuổi bát tuần. Nên ông Thành trẻ mới phân biệt gọi mình là "Thành Em", còn ông kia là "Thành Anh". Riêng tôi, thì khi gặp ông Thành Em này ở Houston, trong dịp Hội ngộ Muà Xuân cuả giới Cưụ sinh viên Luật khoa Saigon, tôi lại gọi ông là "Ngài Tổng Trấn", vì ngày xưa, thời Vua Gia Long, cụ Nguyễn Văn Thành được cử giữ chức vụ "Tổng trấn Bắc thành", cùng thời với Đức Tả quân Lê Văn Duyệt trị nhậm ở miền Nam, mà cho đến nay sau đã trên 200 năm thì vẫn còn được bà con ở Saigon đều quý mến kính trọng. Nghe tôi "phong chức" như vậy, cả hai anh chị Thành này đều cười ngất. Trong mấy ngày cư ngụ tại nhà anh chị "Tổng trấn" này vào đầu tháng Sáu mới đây, tôi được chị lo lắng chăm sóc chu đáo về chuyện ăn uống và nghỉ ngơi thật thoải mái, gọn gàng. Chúc vụ cuối cùng cuả anh Thành trước năm 1975 là làm Chánh án Toà Sơ thẩm Mỹ tho, và sau nhiều năm phải đi tù cải tạo, gia đình anh chị đã tới định cư tại Mỹ theo diện HO từ năm 1990. Và sau 20 năm ở đây, các cháu đều trưởng thành và đã có công việc làm ổn định và đều có nhà riêng cả rồi. Mỗi ngày chị Thành lại có công việc làm "babysit" cho mấy cháu nội ngoại, nên cũng khá là bận rộn, mà lại sinh động phấn khởi. Có một buổi tối, anh chị còn mời cả "cặp bài trùng" là Linh mục Nguyễn Hữu Lễ và Trung tá Trần Quốc Bảo đến dùng cơm chung với gia đình và tôi nữa. Thật là chuyện "không hẹn mà có cuộc gặp gỡ thật là bất ngờ, kỳ thú" ngay tại vùng thủ đô Washington vào đầu muà Hè năm Canh Dần 2010 này vậy.
Về bạn hữu trong giới nhà văn nhà báo, thì tôi đã viết về ba người bạn làm báo là Vương Kỳ Sơn ở New Orleans Louisiana, Trương Sỹ Lương ở Dallas Texas và Phạm Bá Vinh ở Fairfax Virginia. Nên ở đây, tôi chỉ viết về chuyện cư ngụ tại nhà cuả ký giả Nguyễn Văn Khanh, và cuả nhà văn Trương Anh Thụy, cả hai cũng đều ở Virginia sát với Washington DC. Nhà cuả Khanh ở cách xa thủ đô đến 45 dặm về hướng nam, nên mỗi khi đến sở làm tại đài Á châu Tự do (RFA) ở trung tâm Washington, thì phải mất cả giờ đồng hồ. Nhưng anh chị Khanh đã dọn về đây, vì là một nơi thật là yên tĩnh bên bờ sông Potomac với cảnh rừng thưa bao quanh. Khu vườn rộng đến trên 4 acres với lùm cây cao và bãi cỏ thật rộng rãi thoáng đãng bao quanh. Chủ nhà lại còn cho làm một cầu dài bắc ra bờ sông đến cả vài chục mét để làm chỗ hóng mát và câu cá, mặc dầu chưa thấy sắm thêm cái xuồng canô để chở khách lướt sóng dạo mát trên sông nước mênh mông . Khanh có kể cho tôi nghe là đây là một sự chọn lưạ rất không ngoan cuả "nội tướng", vì chị nói đây là căn nhà bên sông "mà em vẫn từng mơ ước" ( my dream house). Điều lý thú nhất là vào một cuối tuần tôi ngụ tại đây, thì các em bà con trong gia đình đã đến tụ tập vui chơi và câu được một con cá lóc nặng đến 15 pound, thân mình dài đến trên 60 centimet. Đây là con cá lóc vào loại lớn hiếm có ở vùng nước ngọt như tại đây. Vì ở xa như vậy, nên buổi sáng sớm vào lúc 4.30, Khanh đã phải rời nhà để tránh bị kẹt xe trên xa lộ. Nhân tiện, tôi cũng đi theo luôn, và chúng tôi đến văn phòng cuả Khanh vào lúc trước 6.00 sáng, mà ở đây lúc nào cũng có nhân viên thay phiên nhau làm việc, vì ngoài ban Việt ngữ, thì đài RFA lại còn có nhiều ban khác như ban Miến Điện, Tây tạng,Trung hoa, Lào, Cambodia v.v… ở Á châu nưã. Sau đó, thì tôi cứ tự động đi rong ruổi khắp phố phường, để tới làm việc tại Thư viện Quóc hội trong khu vực Đồi Capitol (Capitol Hill), mà tôi thường lui tới từ năm 1960-61 vào lúc tập sự tại đây. Bà xã cuả Khanh là Ngọc Lan làm chuyên gia về ngành quang tuyến (radio-technologist) cho một bệnh viện ở Alexandria. Với tính tình đằm thắm đôn hậu, Ngọc Lan quản lý công việc gia đình rất gọn gàng khôn khéo, nhờ vậy mà nhà báo Nguyễn Văn Khanh mới có thể yên tâm mà bay nhảy khắp nơi, để làm phóng sự đặc biệt về nhiều mục, nhất là về chuyện thể thao quốc tế, điển hình như việc chàng sắp phải đi Nam Phi để lo việc tường thuật về Giài Bóng tròn thế giới (Mundial) vào đầu tháng 6 năm nay.
Nhà văn Trương Anh Thụy cùng với phu quân là Tiến sĩ Nguyễn Huy Long cũng đã chp tôi tá túc một buổi tối vào cuối tuần, ngay sau khi chị mới phải đi lo chuyện đám tang cho người anh con ông bác là nhà cách mạng lão thành Trương Bảo Sơn vưà mới mất cả hai ông bà trong một ngày ở Canada. Phải đến ở nhà chị, tôi mới được biết rõ hơn về các hoạt động văn hoá xã hội cuả chị đã theo đuổi từ trên nưả thế kỷ nay, theo bước chân cuả hai cụ thân sinh là hoạ gia thủy mặc Trương Cam Khải và nữ sĩ Kim Y Phạm Lệ Oanh. Sự đóng góp về văn hoá xã hội cuả gia tộc này, cũng như cuả bản than chị Trương Anh Thụy, thì thất là lớn lao vĩ đại mà tôi xin được trình bày chi tiết rành mạch hơn trong một dịp khác. Trong bài này, tôi chỉ nói về chuyện tôi được tham gia sinh hoạt với gia đình anh chị Thụy Long vào một ngày cuối tháng Năm 2010 tại nhà anh chị ở khu phía bắc thành phố Arlington, sát ngay với thủ đô Washington.
Trong căn phòng khách gọn gang ấm cúng, với lối bài trí trang nhã, chị Anh Thụy đã đặt cho tôi nhiều câu hỏi về vấn đề xây dựng và phục hồi đất nước trong giai đoạn "hậu cộng sản", mà nhiều người đang trông đợi nó sẽ xảy ra như ở Đông Âu cách nay đã 20 năm. Sở dĩ chị nêu vấn đề này, là vì chị đã theo dõi các bài viết cuả tôi về vấn đề "Xã hội Dân sự" trong vài ba năm gần đây. Chúng tôi trao đổi với nhau trong bàu không khí thất là chân tình và tương đắc. Biết tôi quen thân với vợ chồng Trần Tử Thanh là thứ nam cuả Luật sư Trần Văn Tuyên, nên chị cũng mời anh chị Thanh để cùng tới dùng cơm chung với chị, cháu Quang và tôi tại nhà hàng Little Saigon gần với khu Thương xá Eden. Và chúng tôi đã có them giờ hàn huyên tâm sự với nhau. Tôi thật cảm phục cái lối anh chị Thụy Long đã hướng dẫn cho cháu Quang là con trai độc nhất sinh trưởng ở Mỹ, mà lại nói được tiếng Việt khá sành sỏi. Cháu Quang nói : "Đó là nhờ bà ngoại đã lo lắng dậy dỗ cho cháu rất chu đáo, ngay từ khi cháu mới lọt lòng chào đời…" Anh Long còn cho tôi biết thêm nhiều chi tiết về hoàn cảnh sinh sống và học tập tại Mỹ từ trên 50 năm trước, lúc anh còn ở trong hàng ngũ cuả Quân đội Việt nam Cộng hoà. Và đặc biệt do anh có viết một số bài "đỉm sách" bằng tiếng anh (book review), mà anh được một bà sơ làm Giám đốc trường cao đẳng chú ý theo dõi, và từ đó dẫn đến việc anh xin được một học bổng cho "vị hôn thê" Trương Anh Thụy qua Mỹ du học từ năm 1961. Và rồi hai anh chị đã lập nghiệp tại Mỹ từ đó đế nay, và chị lại còn bảo lãnh cho cà hai vị thân sinh cũng qua định cư tại Mỹ từ năm 1968 nưã. Câu chuyện về gia đình này còn nhiều chi tiết thật ký diệu, mà vì bài báo có giới hạn, nên tôi xin để vào dịp khác sẽ viết đày đủ hơn vậy nhé.
Nói chung, thì trong bất kỳ cuộc vãng gia nào, tôi cũng đều được tiếp đón ân cần chu đáo, làm cho tôi thật cảm động và biết ơn đối với tấm lòng qúy mến thân thương cuả các gia đình bà con, cũng như bằng hữu, mà tôi đã có dịp ghi lại trong nhiều dịp trước đây, cũng như là trong bài viết này. Và tôi luôn tự nhủ mình là phải cố gắng làm sao cho "thật xứng đáng với tấm long vàng cuả các gia đình đã cưu mang chăm sóc cho mình" trên bước đường hoạt động về văn hoá xã hội như vậy.
Quả thật, tôi đã được đón nhận nhiều niềm vui trong sáng chân thành từ nơi gia đình các bà con và bằng hữu thân thiết cuả tôi, dù là người Việt hay ngưới Mỹ đã từ bao lâu nay vậy. Tôi sẽ có dịp viết riêng về một số gia đình người Mỹ trong các cuộc vãng gia khác nữa, mà tôi sắp sưả thực hiện ngay trong tháng Sáu 2010 này. Xin mời bạn đọc đón coi nhé./
Baltimore, đầu tháng Sáu 2010