Cách đây vài năm, diễn viên Mel
Gibson đạo diễn và sản xuất một bộ phim được công
chúng đặc biệt hưởng ứng. Với tựa đề,
Cuộc Thương khó của Chúa Kitô, bộ phim khắc họa lại
cuộc vượt qua của Chúa Giêsu, từ vườn Cây Dầu cho
đến cái chết trên Núi Sọ, tác giả nhấn mạnh đến
các đau đớn thể xác của Ngài. Bộ phim thể hiện
sống động từng chi tiết các đau đớn mà một người
bị đóng đinh thập giá phải chịu, khi bị đánh, bị
tra tấn, và bị sỉ nhục.
Trong khi hầu hết các phái trong
Giáo hội tán thưởng bộ phim, cho rằng cuối cùng thì
cũng có người làm một bộ phim khắc họa thật về
những đau đớn của Chúa Giêsu, thì nhiều học giả Kinh
thánh và nhiều ngòi bút thiêng liêng khác lại lên tiếng
chỉ trích. Tại sao lại thế? Có gì
sai khi chiếu một bộ phim dài với chi tiết sống động,
những máu me của việc đóng đinh thập giá, vốn thực
sự rất hãi hùng?
Có gì sai (hay nhẹ hơn là không
hợp) khi đây chính là những gì mà Kinh thánh đã không
ghi lại về cái chết của Chúa Giêsu. Tất cả
bốn Tin mừng đều cố gắng không tập trung vào đau đớn
thể xác của Chúa Giêsu. Các mô tả trong Tin
Mừng về những đau đớn thể xác của Ngài đều hết
sức ngắn gọn: “Họ treo ngài
giữa hai phạm nhân.” Philatô
cho “đánh đòn Đức Giêsu rồi giao ngài cho người
ta đem đi đóng đinh.” Tại sao lại rút
gọn như thế? Tại sao không mô tả chi tiết?
Lý do mà các tác giả tin mừng
không tập trung vào những đau đớn thể xác của Chúa
Giêsu là họ muốn chúng ta tập trung vào một điều khác,
cụ thể là những đau đớn trong cảm xúc và tinh thần
của Ngài. Cuộc thương khó của Chúa Giêsu, xét theo
chiều sâu thực sự, là một tấn kịch tinh thần, chứ
không phải tấn kịch thể lý, là đau khổ của một
người đang yêu, chứ không phải đau đớn của một vận
động viên.
Do đó, chúng ta thấy khi Chúa
Giêsu tiên liệu cuộc khổ nạn của mình, những gì Ngài
lo lắng không phải là đòn roi hay mũi đinh đóng vào tay
mình. Mà Ngài đau đớn và lo lắng cho sự cô
độc mình sẽ phải đối diện, cho kết cuộc bị những
người đã nói yêu mến Ngài phản bội và bỏ rơi, và
cho tình cảnh, theo cách diễn đạt của Gil Bailie là, “bị
tất cả loại bỏ.”
Như thế cuộc thương khó của
Chúa Giêsu rõ ràng là một tấn kịch tình yêu. Nó
bắt đầu với mồ hôi máu đổ ra trong vườn Cây Dầu,
và kết thúc với việc mai táng Ngài trong vườn. Chúa
Giêsu đang đổ mồ hôi máu trong vườn, chứ không phải
trên đấu trường. Vậy, việc ở trong vườn,
có gì đặc biệt?
Về mặt tượng hình, vườn
không phải là nơi trồng rau và dĩ nhiên cũng không phải
là nơi trồng hoa. Vườn là nơi của những người
yêu nhau, là nơi cảm nhận hạnh phúc, nơi uống rượu,
nơi Adong và Evà đã trần truồng mà chẳng biết, nơi
người ta yêu nhau.
Và các tác giả Phúc Âm đặt
khởi đầu và kết thúc cuộc thương khó của Chúa Giêsu
trong vườn để nhấn mạnh rằng, Chúa Giêsu, một người
đang yêu (chứ không phải Chúa Giêsu Vua, Pháp sư, hay Ngôn
sứ), đang trải qua tấn kịch này. Và chính xác tấn
kịch này là gì? Khi Chúa Giêsu đổ mồ hôi máu
trong vườn và van xin Chúa Cha đừng bắt Ngài “uống
chén này,” thì
lựa chọn thực sự của Ngài không phải là: Ta sẽ để
mình phải chết hay sẽ dùng đến sức mạnh thần thiêng
để cứu mạng mình? Nhưng đúng hơn, lựa chọn của Ngài
là: “Ta sẽ chết cách nào? Ta
sẽ chết trong giận dữ, cay đắng, và không tha thứ, hay
Ta sẽ chết với một tấm lòng nồng ấm thứ tha?”
Tất nhiên, chúng ta biết Chúa
Giêsu đã đi qua tấn kịch này như thế nào, Ngài đã
chọn lấy lòng bao dung và tha thứ cho những người hành
hình mình, và trong toàn bộ những u ám đó, Ngài vẫn giữ
vững những gì Ngài đã giảng dạy trong suốt đời rao
giảng, chính là tình yêu, tình thương, và tha thứ sẽ
tuyệt đối chiến thắng.
Hơn nữa, những gì Chúa Giêsu đã
làm trong tấn kịch tâm hồn này là những gì chúng ta
phải noi theo hơn là đơn thuần ngưỡng mộ, vì tấn kịch
này cũng hoàn toàn là tấn kịch tình thương trong đời
chúng ta với vô vàn cách thể hiện khác nhau. Cụ
thể là:
Đến cuối đời, chúng ta sẽ
chết thế nào đây? Lòng chúng ta sẽ giận dữ,
bám víu, bất dung, và cay đắng vì sự bất công của
cuộc đời? Hay, lòng chúng ta sẽ khoan dung, biết ơn,
cảm thông, nồng ấm, như tấm lòng Chúa Giêsu khi Ngài
thưa với Chúa Cha là xin theo ý Cha đừng theo ý Con?
Hơn nữa, đây không phải là
chọn lựa cốt yếu và duy nhất mà chúng ta phải đối
diện trong giờ chết, nhưng là chọn lựa chúng ta phải
đối diện hằng ngày, nhiều lần mỗi ngày. Biết
bao lần khi va chạm hàng ngày với người khác, với gia
đình, đồng nghiệp, bạn bè, và cả xã hội nói chung,
chúng ta đã phải chịu những lạnh lùng, hiểu lầm, bất
công, và cả bạo hành chủ ý nữa. Từ sự lãnh
đạm của một thành viên trong gia đình trước lòng tốt
của chúng ta, cho đến một lời bình luận ác ý chủ tâm
làm tổn thương chúng ta, đến một sự bất công hết
sức ở nơi làm việc, đến việc bị thành kiến và xúc
phạm, và bàn ăn, nơi làm việc, phòng họp, và cả trên
đường, tất cả đều là những nơi chúng ta cảm nghiệm
hàng ngày, ít hay nhiều, những gì Chúa Giêsu đã trải
qua trong vườn Cây Dầu, cảm giác, bị tất cả loại
trừ. Trong bóng đêm đó chúng ta có đi theo ánh
sáng của mình? Đối diện với những thù ghét
đó, chúng ta có theo tiếng gọi của tình yêu hay không?
Đó đích thực là tấn kịch
trong Cuộc Thương khó của Chúa Kitô, và ở đó những
đòn roi, đinh nhọn không phải là tâm điểm.
Rev. Ron
Rolheiser, OMI